สุภาษิตสอนสตรี

ดอกรัก พยัคศรี , นิสา เชยกลิ่น

NPT005-004 , สุภาษิตสอนสตรี , สุภาษิตสอนหญิง , สุนทรภู่ , วรรณคดี , วัดบางช้างใต้ , นครปฐม , สมุดไทยดำ

“สุภาษิตสอนสตรี” นี้เดิมเรียกกันว่า “สุภาษิตสอนหญิง” หรือ “สุภาษิตไทย” แต่งด้วยคำประพันธ์ชนิดกลอนแปดสุภาพ เนื้อหาของสุภาษิตสอนสตรีเป็นหลักประพฤติในการปฎิบัติตนของสตรีตามค่านิยมของสังคมไทยดั้งเดิม เป็นคำสอนที่ใช้ได้กับสตรีทุกชนชั้น มีทั้งข้อห้าม ข้อควรปฏิบัติ ทั้งในเรื่องการวางตัว กิริยามารยาท การพูดจา การแต่งกาย การเลือกคู่ครอง การดูแลบ้านเรือน เป็นต้น และต่อจากนั้นยังกล่าวถึงลักษณะไม่พึงประสงค์ของผู้หญิงแบบต่างๆ เช่น ละทิ้งพ่อแม่ ชอบแต่งตัว ติดการพนัน สูบฝิ่นกินเหล้า เป็นต้น

ตำราคาถาและตำรายา วัดสำโรง

ดอกรัก พยัคศรี , นิสา เชยกลิ่น

NPT010-016 , ไสยศาสตร์ , เวชศาสตร์ , ปถมัง , ปถมํ , ชักยันต์ , คาถาคงกระพัน , คาถาเมตตา , ธาตุทั้ง สี่ , ปฐวีธาตุ , อาโปธาตุ , เตโชธาตุ , วาโยธาตุ , โรคนิทาน , รักษาโรค , สมุนไพร , วัดสำโรง , นครปฐม

หน้าต้นกล่าวถึง คาถาปถมํ คือ การอุบัติของพระเจ้าทั้ง 5 พระองค์ การบำเพ็ญบารมีจนถึงสูญนิพพาน คาถาต่างๆ ทั้งคาถาเมตตามหานิยม คาถาอยู่ยงคงกระพัน คาถาต่อกระดูก เป็นต้น หน้าปลายเป็นตำรายา กล่าวถึง คัมภีร์โรคนิทาน เป็นชื่อของคัมภีร์ที่ว่าด้วยเหตุและสมุฏฐานของโรค โรคที่เกิดจากธาตุทั้งสี่พิการ (ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ อาโปธาตุ) และสูตรยารักษาโรคนั้นๆ เช่น อาโปพิการ ร่างกายขาวซีด ง่วงซึม รักษาด้วย เจตมูลเพลิงแดง 1 ลูกผักชี 1 เปลือกมูกมัน 1 ก็ทำเป็นผงละเอียดละลายน้ำร้อนกินแก้โรค เป็นต้น

อานิสงส์ดอกเผึ้ง (อานิสงส์ดอกเทียน)

นิสา เชยกลิ่น , ดอกรัก พยัคศรี

RBR004-175 , อานิสงส์ดอกผึ้ง , อานิสงส์ดอกเทียน , เทียน , การสร้างเทียน , ดอกผึ้ง , การถวายเทียน , อานิสงส์ , การสร้างบุญกุศล , ออกพรรษา , ประเพณีออกพรรษา , วัดโบสถ์ , ราชบุรี

อานิสงส์สร้างดอกเผิ้งหรืออานิสงส์ดอกเทียน กล่าวถึงบุญกุศลที่ได้จากการสร้างปราสาทที่ทำจากเทียนแล้วปั้นแต่งเป็นรูปดอกไม้ตกแต่งปราสาทผึ้ง (ดอกไม้ที่ทำจากเทียน เรียก ดอกผึ้ง ดอกเผิ้ง หรือดอกเทียน) เพื่อความสวยงามปราณีต ซึ่งการสร้างปราสาทผึ้งนิยมกระทำในช่วงออกพรรษา เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษผู้ที่ล่วงลับ ตามความเชื่อที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานของชาวอีสาน

พระอานิสงส์สร้างระฆัง

นิสา เชยกลิ่น

RBR004-160 , อานิสงส์การสร้างระฆัง , ระฆัง , บุญ , ผลบุญ , ความเชื่อ , วัดโบสถ์ , ราชบุรี , บทความปริวรรต

อานิสงส์สร้างระฆังฉบับนี้กล่าวถึง พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมด้วยการยกนิทานขึ้นมาเล่าให้แก่พุทธบริษัทได้ฟัง ความว่า อดีตกาลนั้นนานมาแล้ว พระเจ้าปัสเสนทิโกศลทรงแสดงธรรมว่าด้วยเรื่องอานิสงส์ของการสร้างระฆัง เหตุการณ์เริ่มขึ้นเมื่อบุรุษเข็ญใจผู้หนึ่งที่พึ่งพาพระภิกษุและขออาหารประทังชีวิตมาตลอด ได้พบมหาโจรกลุ่มหนึ่งหมายเอาชีวิต เขาต้องการเอาตัวรอดจึงพาโจรไปยังอารามของพระภิกษุและสามเณรเพื่อให้โจรฆ่าพระภิกษุแทนตัวเอง เมื่อไปถึงไม่พบใครจึงตีระฆัง เหล่าพระภิกษุและสามเณรทั้งหลายที่ได้ยินเสียงระฆังจึงปรากฏตัว สามเณรชื่อ สํกิจจํ อาสาเสียสละตนเองเพื่อช่วยชีวิตคนที่เหลือ แต่ความอัศจรรย์เกิดขึ้นจังหวะที่ดาบฟาดลงที่คอดาบก็แตกหักกระจัดกระจาย เหล่าโจรเห็นดังนั้นก็เกิดความเลื่อมใสจึงปวารณาตนของบวช และหมั่นเพียรฝึกกรรมฐาน<br />
เรื่องราวทั้งหมดเกิดขึ้นเพราะระฆังจึงเป็นปฐมเหตุ เสียงระฆังเป็นเสียงมงคล และเป็นที่ตั้งของพุทธศาสนา ผู้ใดบริจาคทรัพย์สร้างระฆัง ผู้นั้นจะมีอานิสงส์มาก มีเสียงอันไพเราะ และเป็นที่เชื่อถือของคนทั่วไป ครั้นสิ้นชีวิตจะได้ไปอยู่ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เสวยสมบัติอันมาก และมีเสียงไพเราะกว่าเทวดาทั้งปวง ครั้นได้ลงมาเกิดในโลกมนุษย์ก็จะมีชีวิตสุขสบาย ทรัพย์สมบัติมหาศาล

พระยาสี่เสาร์

ดอกรัก พยัคศรี

NPT008-005 , นครปฐม , วัดเทียนดัด , วรรณกรรม , วรรณคดี , ชาดกนอกนิบาต , กลอนสวด , พระสี่เสาร์

วรรณกรรมเรื่อง พระสี่เสาร์ หรือพระสี่เสาร์กลอนสวดนี้ มีที่มาจากชาดกนอกนิบาตคือ ปัญญาสชาดก โดยนำเนื้อเรื่องจาก “สิโสรชาดก” มาแต่งเป็นวรรณกรรมกลอนสวด ชาดกในปัญญาสชาดกถือว่ามีอิทธิพลในการสร้างสรรค์งานวรรณกรรมร้อยกรองของไทยมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เช่น เรื่องสมุทรโฆษ เรื่องพระรถเสน เรื่องพระสุธน เป็นต้น สำหรับเรื่องพระสี่เสาร์นี้ หมื่นพรหมสมพัตสร(มี) กวีสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นกล่าวถึงใน “นิราศเดือน” ซึ่งสันนิษฐานว่าแต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๒ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

ตำราพระอาทิตย์ ฉบับวัดเทียนดัด นครปฐม

ณัฐกาญ พัชรกิจไพบูลย์ , นิสา เชยกลิ่น

NPT008-003 , พระอาทิตย์ , พระจันทร์ , เมฆ , ฤกษ์ , ราศี , ทำนาย , สมุดไทย , วัดเทียนดัด , นครปฐม , ตำรา ,

สมุดไทยขาวเรื่อง NPT008-003 ตำราพระอาทิตย์ ฉบับวัดเทียนดัด นครปฐม
กล่าวถึงตำนานกำเนิดฤกษ์ต่าง ๆ ในฉบับนี้มีทั้งหมด 39 ฤกษ์ หลังจากนั้นกล่าวถึงการดูพระอาทิตย์ การดูเมฆ และลางบอกเหตุต่าง ๆ และบอกคำทำนายเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น

สันนิบาตคำกลอน

ดอกรัก พยัคศรี

NPT007-024 , สันนิบาต , ไข้สันนิบาต , ไข้สันนิบาตคำกลอน , คำโคลงสันนิบาต , โรคลม , แพทย์ศาสตร์ , ภาษิตานุสรณ์ , มหาอุดม , ลมสันนิบาต , ไข้ดาวโคม , ไข้ดาวโคมตัวผู้ , ไข้ดาวเรือง , จรรยาบรรณแพทย์

ตำรายาว่าด้วยโรคไข้สันนิบาตต่างๆ ในส่วนแรกกล่าวถึงจรรยาบรรณแพทย์แผนไทย และลักษณะไข้สันนิบาตต่างๆ เขียนด้วยกลอนสุภาพ จากนั้นเป็นสูตรยาสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคไข้สันนิบาต นอกจากนี้ตอนท้ายยังกล่าวถึงการกำเนิดไข้ดาวโคมตัวผู้ ไข้ดาวเรือง

ตำรายา ฉบับหมอเห สายโกสินทร์

ดอกรัก พยัคศรี , นิสา เชยกลิ่น

NPT007-018 , ตำรายา , หมอพื้นบ้าน , หมอเห , สมุดไทยขาว , วัดท่าพูด , ไร่ขิง , ยาแก้สารพัดโรค , ยากวาด , ยามะเร็ง , ยาลม , ยาแก้หืดแก้ไอ , ยาแก้โรคริดสีดวง , ยาแก้บิด , ยาทาทวาร , ยาแก้โรคสันนิบาต , NPT007-018

ตำรายาฉบับนี้จดบันทึกยารักษาโรคต่างๆ และตัวยาสมุนไพรที่ใช้ทำยา เช่น ยาแก้สารพัดโรคเพื่อบำรุงร่างกาย ยากวาด ยามะเร็ง ยาลม ยาแก้หืดแก้ไอ ยาแก้โรคริดสีดวง ยาแก้บิด ยาทาทวาร ยาแก้โรคสันนิบาต เป็นต้น