โคลงพิทักษ์เกล็ดมังกร

ดอกรัก พยัคศรี

สมุดไทยดำ , โคลง , กลบท , ภาพกลโคลง

โคลงพิทักษ์เกล็ดมังกร มีลักษณะเป็นดอกบัว โดยวางคำกลโคลงไว้ในดอกและกลีบบัวแต่ละกลีบ

โคลงปลากรายแฝงตอ

ดอกรัก พยัคศรี

สมุดไทยดำ , โคลง , กลบท , ภาพกลโคลง

โคลงปลากรายแฝงตอ เป็นภาพของปลากรายตัวใหญ่ พยายามจะหลบลี้เร้นหนีไปแอบอยู่ที่ตอไม้ในน้ำ ด้วยความเกรงกลัวภัยต่างๆ ที่จะมาสู่ตน

โคลงไสรราชกระบี่

ดอกรัก พยัคศรี

โคลงภาพ , กลบท , สมุดไทยดำ

“โคลงไสรราชกระบี่” มีลักษณะรูปลักษณ์เป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส วาดลวลายคล้ายกลีบบัว ภาพกลโคลงมีลักษณะสมมาตร เท่ากัน แล้วใส่คำโคลงในช่องว่างแต่ละช่อง มีรูปแบบการถอนโคลงที่เป็นระบบ

โคลงยมก

ดอกรัก พยัคศรี

สมุดไทยดำ , โคลง , กลบท , ภาพกลโคลง

โคลงกลบท “ยมก” ชื่อ “ยมก” โดยคำศัพท์หมายถึง คู่, แฝด, สองชั้น เป็นโคลงกลบทจากจินดามณี มีรูปร่างเป็นทรงเรขาคณิต เป็นรูปสี่เหลี่ยมลดหลั่นขึ้นไปเป็นช่องๆ

โคลงกากบาท

ดอกรัก พยัคศรี

สมุดไทยดำ , โคลง , กลบท , ภาพกลโคลง

โคลง "กากบาท" เป็นโคลงกลบทที่อยู่ “จินดามณี” ตำราแบบเรียนภาษาไทยชุดแรกของไทย ภาพโคลงเป็นรูปกากบาทเหมือนชื่อโคลง รูปร่างคล้ายไม้กางเขนอย่างคริสต์ศาสนา บรรจุคำโคลงไว้ในแกนกากบาททั้งสี่ด้าน

คาถากับยาสมุนไพร

ดอกรัก พยัคศรี

NPT007-024 , ตำรายา , คาถา , สันนิบาตคำกลอน , บ้านหมอเห

ในอดีตการใช้ยาสมุนไพรรักษาโรค มักใช้ควบคู่ไปกับคาถาภาษาบาลี ส่วนมากมักเป็นคาถาเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา

โคลงกลบทในสมุดแบบโคลงมีสารพัด

ดอกรัก พยัคศรี

สมุดไทยดำ , โคลง , กลบท , ภาพกลโคลง

เอกสารโบราณดิจิทัลที่เผยแพร่ในเว็บไซต์มีความน่าสนใจที่จะนำมาศึกษา เนื่องจากสามารถเข้าถึงได้ง่าย "สมุดแบบโคลงมีสารพัด" เป็นสมุดไทยดำที่บันทึกเกี่ยวกับโคลงกลบท และภาพกลโคลงที่มีลวดลายและสีสันงดงามมาก ขณะนี้เผยแพร่อยู่ในเว็บไซต์ของ World Digital Library

พระมหาเวสสันดร

ดอกรัก พยัคศรี

NPT001-005 , เวสสันดร , ชาดก , กัณฑ์วนปเวสน์ , กัณฑ์นครกัณฑ์ , นิทานธรรม , วรรณคดี , นกแขกเต้า , พระเจ้าเทวทัต , เจ้าชายอชาตศัตรู

พระหาเวสสันดร กัณฑ์วนปเวสน์ถึงกัณฑ์นครกัณฑ์ เขียนด้วยฉันทลักษณ์ ฉันท์และกาพย์ นอกจากนี้ยังมีเรื่องอื่นแทรกเข้ามาด้วย ได้แก่ เรื่องการคบมิตรที่ยกเอานิทานธรรมเรื่องนกแขกเต้ามาเป็นตัวอย่าง เรื่องมงคลทีปนี เกี่ยวกับการไม่คบคนพาล โดยยกนิทานธรรมเรื่องพระเทวทัตกับเจ้าชายอชาตศัตรู