เรื่องนี้ระบุผู้แต่งว่าเป็น อาจารย์หมอคลาย บ้านเกาะเกร็ด
พระสุธน มนโรา
เอกสารโบราณฉบับนี้ลายมือสวยอ่านง่าย แต่ไม่ครบฉบับเนื้อหาขาดตอนต้นและตอนปลาย มีหน้าที่อักษรเลือนลางประมาณ 17 หน้า และหน้าสมุดไทยที่เขียนกลับหัว 5 หน้า
ลักษณวงศ์ เป็นโอรสของท้าวพรหมทัต วันหนึ่งเมื่อประพาสป่าพบนางยักษ์ตนนึงใช้เล่ห์กลจนลุ่มหลง สั่งประหารลูกเมียตนเอง ฝ่ายมเหสีและพระโอรสรอดจากประหารเพราะเพชรฆาตสงสาร พากันหนึเข้าป่า แต่พลัดพรากจากกัน ลักษณวงศ์ได้ฤาษีชุบเลี้ยงและถ่ายทอดวิชาให้จนเติบใหญ่ก็ขอลาไปตามหามารดาจนพบ ฝ่ายนางทิพเกสรผู้เรียนวิชาสำนักเดียวกันกับลักษณวงศ์ ก็เศร้าโศกเสียใจเพราะฤาษีที่เลี้ยงดูนางเสียชีวิต อยากจะตายตาม แต่ได้นางกินรีช่วยชีวิตไว้ ลักษณวงศ์หลังจากที่พบมารดาและช่วยบิดาจากการทำเสน่ห์ของนางยักษ์แล้วก็ทนคิดถึงนางทิพเกสรไม่ไหว หวังจะรับนางมาเป็นมเหสี จึงออกตามหา หลังจากที่ลักษณวงศ์ตามหาจนพบนางทิพเกสร ก็อยู่กินจนนางท้อง แต่ก็พลัดพรากกันอีกครั้ง เมื่อนางออกตามหาก็ทราบว่าลักษณวงศ์มีชายาอีกคนชื่อ นางยี่สุน สร้างความเสียใจให้นางทิพเกสรมาก นางจึงปลอมตัวเป็นพราหมณ์เกสร เข้าวังไปรับใช้ลักษณวงศ์ สุดท้ายก็ถูกสั่งประหารชีวิต (อ้างอิง https://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail.php?meta_id=218)
ที่มาของชื่อ มโหสถ กล่าวคือ เมื่อแรกเกิดได้ถือแท่งยาออกมา ผู้เป็นบิดาจึงได้นำแท่งยาไปฝนกับหินบดยาแล้วนำมาทาที่หน้าผาก ปรากฏว่าอาการปวดหัวก็หายเป็นปลิดทิ้ง จึงตั้งชื่อบุตรชายว่า มโหสถ ( อ้างอิงจาก https://th.wikipedia.org/wiki/มโหสถชาดก ) เอกสารโบราณไม่ครบฉบับ ชำรุดขาดบางส่วน เนื้อหายังพออ่านได้ แต่ไม่ปะติดปะต่อ
วรรณคดีไม่ทราบชื่อเรื่อง ขึ้นต้นด้วยบทไหว้ครูของนายทอง และมีตัวละครชื่อ ขรัวสา และเณรจัน
สมุดไทยดำฉบับนี้ชำรุด ขาดหายไปบางส่วน เนื้อเรื่องไม่ปะติดปะต่อกันนัก อีกทั้งในหน้าปลายลายเส้นอักษรค่อนข้างจาง ทำให้อ่านยาก แต่ตัวอักษรสวย โดยสมุดไทยดำเป็นวรรณคดี ประเภทร้อยกรอง กล่าวถึง วิเซียและคุณหญิงใหญ่ผู้เป็นภรรยา กำลังปรับทุกข์กันเรื่องลูกชายไปฉุดคร่าหญิงสาว หมายเหตุ สมุดไทยฉบับนี้สันนิษฐานว่า เป็นฉบับเดียวกับ BKK001-003 วรรณคดี โดยฉบับนี้จะเป็นส่วนท้ายของหน้าต้น และมีเขียนกำกับว่าเป็นหน้าปลายด้วย
สมุดไทยดำฉบับนี้ชำรุด ขาดหายไปบางส่วน เนื้อเรื่องไม่ปะติดปะต่อกันนัก อีกทั้งในหน้าปลายลายเส้นอักษรค่อนข้างจาง ทำให้อ่านยาก แต่ตัวอักษรสวย โดยสมุดไทยดำเป็นวรรณคดี ประเภทร้อยกรอง กล่าวถึง วิเซียและคุณหญิงใหญ่ผู้เป็นภรรยา กำลังปรับทุกข์กันเรื่องลูกชายไปฉุดคร่าหญิงสาว
