หน้าต้นอักษรไทยลายเมือเขียน ระบุ “ตำราอาจารยืสร้างไว้ในพระพุทธศาสนา ปีมะแม พ.ศ.2462 ฉันยังมเคยเขียน อย่าติเตียนฉันเลย อักษรพลาดพลั้งให้ดูเอาเถิด”
หน้าปกมีบัตรเชิญงานแต่งสีชมพูติดเอาไว้ ระบุ “สำเภา อุบลรัตน์ ขอเชิญหลั่งน้ำพระพุทธมนต์และประสาทพระในงานมงคงสมรส ณ วันจันทร์ที่ 7 มีนาคม 2492 ตรงกับวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 4 เวลา... น. ณ บ้านคลองขางช้าง อำเภอสามพราน ขันหมากออกจากบ้าน 7.00 น. ถึ 1 โมงเช้า”
กล่าวถึงลักษณะของโรคต้อต่างๆ และยาสมุนไพรที่ใช้รักษา นอกจากนี้ยังมีคาถาใช้เป่าตา หน้าปลายเป็นเรื่องคัมภีร์มุจฉาปักขันทิกา กล่าวถึงโรคมุตกิต มุตฆาต โรคสันทฆาต โรคโทสันทฆาต โรคตรีสันทฆาต โรคช้ำรั่ว(หญิง) โรคองคสูตร(ชาย) โรคอุปทม โรคนิ่วต่างๆ เช่น นิ่วศิลาปูน นิ่วเหนือ โรคไส้ด้วน
คัมภีร์ที่รวมวินัยของสงฆ์ ๒๒๗ ข้อ คัมภีร์ที่ประมวลพุทธบัญญัติอันทรงตั้งขึ้นเป็นพุทธอาณา มีพุทธานุญาต ให้สวดในที่ประชุมสงฆ์ ทุกกึ่งเดือน เรียกกันว่า สงฆ์ทำอุโบสถ บทปาติโมกข์เหล่านี้ปรากฏอยู่ในพระวินัยปิฎก หมวดสุตตวิภังค์ ในเอกสารโบราณมีบันทึกเป็นภาษาไทยความว่า “พระปาฏิโมกข์ทานเล่มนี้ของพ่อเป้าแม่แหวนส้างไว้ในพระศาสนาของข้าพเจ้าทั้งสอง ขอสำเร็จมโนรถความปรารถนาของข้าพเจ้าเทอญ สร้างเมื่อศก ๑๓๐ ปีกุน ตรีศก พุทธศักราช ๒๔๕๔”
พระมาลัยกลอนสวดเริ่มด้วยบทนมัสการพระรัตนตรัย จากนั้นกล่าวถึงพระมาลัยเถระ ผู้มีอิทธิฤทธิ์ อยู่ที่โรหนชนบท ในลังกาทวีป วันหนึ่งพระมาลัยไปยังเมืองนรก พบสัตว์นรกถูกทรมานเพราะบาปกรรมของตน เช่น ผู้ทุบตีพ่อแม่ ตุลาการที่ตัดสินความไม่เที่ยงธรรม หญิงที่นอกใจสามี ข้าราชการที่ทุจริตเบียดเบียนประชาชน และสัตว์นรกที่ดื่มสุรา จากนั้นกล่าวถึงเปรตที่ในสมัยเมื่อยังมีชีวิตได้หลอกลวงเอาทรัพย์ของผู้อื่น เมื่อสิ้นอายุขัยจึงมารับกรรมเป็นเปรต ครั้นสัตว์นรกและเปรตเห็นพระมาลัยจึงขอให้พระมาลัยไปแจ้งแก่ญาติตนให้ละเว้นบาปและทำบุญอุทิศส่วนกุศลมาให้ตน จากนั้นกล่าวถึงชายเข็ญใจที่เก็บฝักบัวขายเลี้ยงมารดา ได้เห็นพระมาลัยก็เกิดศรัทธา นำดอกบัวมาถวาย พระมาลัยนำดอกบัวนั้นไปไหว้พระเจดีย์จุฬามณีบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ และได้พบพระอินทร์ รวมทั้งเทวดาที่มานมัสการพระเจดีย์ พระมาลัยกล่าวถึงอานิสงส์ที่ทำให้ได้เกิดเป็นเทวดา ต่อมาพระมาลัยได้พบพระศรีอาริย์ พระศรีอาริย์เทศนาเรื่องบุญที่พระองค์ได้บำเพ็ญมา และทรงถามพระมาลัยถึงการทำบุญของชาวชมพูทวีป พระศรีอาริย์ทรงกล่าวว่าเมื่อจะสิ้นศาสนาพระโคดมพุทธเจ้าจะเกิดทุกข์ใหญ่ คนจะขาดศีลธรรม เกิดการฆ่าฟันกันไปทั่ว คนที่มีศีลธรรมที่หนีไปอยู่ในป่าเขาจะรอดชีวิต แล้วทรงแนะนำการทำบุญให้มาเกิดในศาสนาของพระองค์ พระมาลัยจึงนำคำแนะนำนั้นมาเทศนาแก่ประชาชนในชมพูทวีป ตอนท้ายกล่าวถึงชายเข็ญใจผู้นั้นได้ไปเกิดบนสวรรค์ มีวิมานที่มีกลิ่นหอม ส่วนพระมาลัยเมื่อสิ้นอายุขัยก็เข้าสู่พระนิพพาน ข้อมูลจาก : http://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail.php?meta_id=380
