คัมภีร์ใบลานกล่าวถึง ตำรายารักษาโรคต่าง ๆ เช่น ยาแก้คลั่งแก้มั่ว ยาชโลม ยาแก้ไข้อีดำอีแดง ยาแก้สะอึก ยารุเลือด ยาปวดคัดหัวเหน่า ยาแก้พิษทั้งปวง ยาแก้ไข้มหาเมฆ ยาแก้ร้อนอกร้อนใจ ยาแก้คลั่ง ยาแก้เสมหะ ยาแก้นอนไม่หลับ ยาแก้เจ็บคอ ยาแก้ปากซีด ยาแก้ปวดศีรษะ ยาแก้ไข้จุกท้องขึ้น ยาแก้งูขบ ยาแก้ไข้ตีนมือเย็น ยาแก้ไข้กำเดา ยาแก้ไข้เหนือ ยาครอบไข้ ยาแก้น้ำลายเหนียว ยาอมแก้กาฬ ยาแก้อาเจียน ยาแก้สลบ ยาแก้กระหายน้ำ ยาแก้บุพโลหิต ยาแก้กระโดงทั้ง 5 ยาแก้เมื่อกระดูก ยาแก้ลมตีนเป็นเหน็บ ยาต้มคชราช (คุดทะราด) ยาต้มไข้สันนิบาต ยาประสานเนื้อ ยาต้มทุเลาธาตุ ยามหาคงคา ยาแก้สวิงสวาย ยาชัณสูตร ยาแก้ไข้ตาเหลือง เป็นต้น สภาพคัมภีร์ใบลาน ไม่สมบูรณ์ ขาดจากผูก อังกาเรียงสระแบบไทย บางแผ่นขาดแหว่งส่วนที่เป็นอังกา
เอกสารโบราณเป็นใบลานขนาดสั้น เรียก ใบลานก้อม (ขนาดสั้นกว่าใบลานขนาดปกติ) จารด้วยอักษรขอมไทย ภาษาบาลีและภาษาไทย
หน้าสุดท้ายพบบันทึกท้ายคัมภีร์ใบลานความระบุถึงผู้สร้างคัมภีร์ถวายในพระพุทธศาสนาว่า"หมู่ชุ่มสร้างไว้ในพระศาสนา ขอให้สำเร็จพระนิพพาน ในอนาคตกาลโน้น"
“สัตต” บาลีเขียน “สตฺต” แปลว่า เจ็ด, “ปริตร” บาลีเขียน “ปริตฺต” แปลว่า การป้องกัน, การรักษาให้ปลอดภัย; ของขลังสำหรับป้องกันตัว, ของที่ช่วยบรรเทา, เครื่องราง
สัตตปริตร คือบทสวดมนต์เจ็ดบท หรือ “เจ็ดเรื่อง” คือ พระปริตรที่มีอำนาจคุ้มครองป้องกันตามเรื่องต้นเดิมที่เล่าไว้ว่าแต่ละบทมีต้นกำเนิดมาอย่างไรและมีอานุภาพเป็นเช่นไร ซึ่งได้จัดรวมเป็นชุด รวม 7 พระปริตร
นอกจากนี้ หน้าปกยังระบุข้อความที่กล่าวถึงผู้สร้างคัมภีร์ว่า “หมู(หมู่) ชุ่มทร่าง(สร้าง) ไว้ไนพระศาสนา ขอให้เป็นปัจจัยแก่พะนิพพานในอนาคตกาลโน้นเถิด”
อ้างอิงข้อมูล
ทองย้อย แสงสินชัย. (2557, 17 พฤศจิกายน). เจ็ดตำนาน. [Facebook]. สืบค้น 24 ตุลาคม 2567 จาก https://www.facebook.com/tsangsinchai/posts/pfbid0j4f1vmThf75SwKoyupdvhmHbhEDc9rENesnpWTtCjabWvytWLqFk7VQjZEtTzLEql?locale=th_TH
เอกสารโบราณเป็นคัมภีร์ใบลานขนาดสั้น ชื่อเรื่อง ตำราสัพะคูน กล่าวถึง ตำรับยาและการรักษาโรคต่าง ๆ เช่น “วัน ๑ บดขิง วัน ๒ บดแห้วหมู วัน ๓ บดพิลังกาสา ถ้ามิได้เอาลูกตุมกาเครือ วัน ๔ บดขมิ้นอ้อย วัน ๕ บดพริก วัน ๖ บดดีปลี วัน ๗ บดใบสะเดา เมือ่จะประสมกันจึงเอามูตรวัวดำคุการด้วยกันบดจงละเอียด ปั้นเป็นแม่งตากในร่ม ถ้าแห้งแล้วจึงชูมด้วยพระคาถานี้เสกด้วย สักกัตวา ๔๕ คาบ เสกด้วย สัพพาสี ๔๕ คาบ แลพลีจงดีคำนับแล้วใช้เถิด ถ้าเจ็บตา ฝนด้วยน้ำแรมคืนใส่หายแล ฯ”
หน้าต้น จารเป็นอักษรไทย ระบุ “หนังสีอจักกัณวุตติปาปะสูตรว่าเรื่องรักษาศีล” ลานแรก หัวลาน ระบุ “จักกัณ[วุ]ตติปาปสูต ผูกโทน” ท้ายลาน ระบุ “กริยาอันกล่าวยัง จกฺกณวุตฺติปาปสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ก็สมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแแล ฯฯ๛ บริบูรณ์แล้ว ı3ı จุลศักราชได้ ๑๒๖๑ ปีกุน เอกศก เดือน ๖ เหนือ เดือน ๔ ใต้ วันจันทร์แล”, “ผู้ข้าได้สร้างหนังสือจักกณวุตติปาปสูตร นี้ไว้ในศาสนาพระโคตมเจ้า ผู้ข้าขอกุศลส่วนบุญอันเกิดด้วยอันข้าได้สร้างเขียนธรรม จุ่งผู้ข้าชื่อหนานวัฒนะ บิตตามาดาญาติกากับลูกเมียข้า หื้อได้เถิง ๓ ประการ มีนิพพานเป็นยอดแด่ นิพฺพาน ปจฺจโย โหตุ นิจฺจํ ธุวํ ๆ” เขียนอักษรไทย ด้วยปากกาลูกลื่นสีน้ำเงิน “สร้างพ.ศ. ๒๔๔๒ ปีกุน สมัย ร.๕”
ใบลานขนาดสั้น สภาพเอกสารค่อนข้างสมบูรณ์ เนื้อหากล่าวถึงโรคและสมุนไพรสำหรับรักษาโรคนั้น ๆ เช่น ยาริดสีดวง ยาตานซาง ยาแก้ลงท้อง ยาแก้สลบ ยานัตถุ์แก้ปวดหัว ยาแก้ฝีกาน ยาแก้ฝีร้ายให้กลายเป็นดี ยามะเร็ง ยาแก้ไข้เหนือ ยาริดสีดวงขึ้นคอ เป็นต้น
