กัณฑ์ทศพร เป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนที่จะจุติลงมาเป็นพระราชมารดาของพระเวสสันดร ภาคสวรรค์ พระนางผุสดีเทพอัปสรสิ้นบุญท้าวสักกะเทวราช สวามีทรงทราบจึงพาไปประทับยังสวนนันทวันในเทวโลก พร้อมให้พร 10 ประการ คือ
ให้ได้อยู่ในปราสาทของพระเจ้าสิริราชแห่งนครสีพี
ขอให้มีจักษุดำดุจนัยน์ตาลูกเนื้อ
ขอให้มีคิ้วดำสนิท
ขอให้พระนามว่าผุสดี
ขอให้มีโอรสที่ทรงเกียรติยศเหนือ กษัตริย์ทังหลายและมีใจบุญ
ขอให้มีครรภ์ที่ผิดไปจากสตรีสามัญ คือแบนราบในเวลาทรงครรภ์
ขอให้มีถันงามอย่ารู้ดำและหย่อนยาน
ขอให้มีเกศาดำสนิท
ขอให้มีผิวงาม
และข้อสุดท้ายขอให้มีอำนาจปลดปล่อยนักโทษได้
------------
เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
กัณฑ์ทศพร เป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนที่จะจุติลงมาเป็นพระราชมารดาของพระเวสสันดร ภาคสวรรค์ พระนางผุสดีเทพอัปสรสิ้นบุญท้าวสักกะเทวราช สวามีทรงทราบจึงพาไปประทับยังสวนนันทวันในเทวโลก พร้อมให้พร 10 ประการ คือ
ให้ได้อยู่ในปราสาทของพระเจ้าสิริราชแห่งนครสีพี
ขอให้มีจักษุดำดุจนัยน์ตาลูกเนื้อ
ขอให้มีคิ้วดำสนิท
ขอให้พระนามว่าผุสดี
ขอให้มีโอรสที่ทรงเกียรติยศเหนือ กษัตริย์ทังหลายและมีใจบุญ
ขอให้มีครรภ์ที่ผิดไปจากสตรีสามัญ คือแบนราบในเวลาทรงครรภ์
ขอให้มีถันงามอย่ารู้ดำและหย่อนยาน
ขอให้มีเกศาดำสนิท
ขอให้มีผิวงาม
และข้อสุดท้ายขอให้มีอำนาจปลดปล่อยนักโทษได้
------------
เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
กัณฑ์ทศพร เป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนที่จะจุติลงมาเป็นพระราชมารดาของพระเวสสันดร ภาคสวรรค์ พระนางผุสดีเทพอัปสรสิ้นบุญท้าวสักกะเทวราช สวามีทรงทราบจึงพาไปประทับยังสวนนันทวันในเทวโลก พร้อมให้พร 10 ประการ คือ
ให้ได้อยู่ในปราสาทของพระเจ้าสิริราชแห่งนครสีพี
ขอให้มีจักษุดำดุจนัยน์ตาลูกเนื้อ
ขอให้มีคิ้วดำสนิท
ขอให้พระนามว่าผุสดี
ขอให้มีโอรสที่ทรงเกียรติยศเหนือ กษัตริย์ทังหลายและมีใจบุญ
ขอให้มีครรภ์ที่ผิดไปจากสตรีสามัญ คือแบนราบในเวลาทรงครรภ์
ขอให้มีถันงามอย่ารู้ดำและหย่อนยาน
ขอให้มีเกศาดำสนิท
ขอให้มีผิวงาม
และข้อสุดท้ายขอให้มีอำนาจปลดปล่อยนักโทษได้
------------
เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
กัณฑ์ทศพร เป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนที่จะจุติลงมาเป็นพระราชมารดาของพระเวสสันดร ภาคสวรรค์ พระนางผุสดีเทพอัปสรสิ้นบุญท้าวสักกะเทวราช สวามีทรงทราบจึงพาไปประทับยังสวนนันทวันในเทวโลก พร้อมให้พร 10 ประการ คือ
ให้ได้อยู่ในปราสาทของพระเจ้าสิริราชแห่งนครสีพี
ขอให้มีจักษุดำดุจนัยน์ตาลูกเนื้อ
ขอให้มีคิ้วดำสนิท
ขอให้พระนามว่าผุสดี
ขอให้มีโอรสที่ทรงเกียรติยศเหนือ กษัตริย์ทังหลายและมีใจบุญ
ขอให้มีครรภ์ที่ผิดไปจากสตรีสามัญ คือแบนราบในเวลาทรงครรภ์
ขอให้มีถันงามอย่ารู้ดำและหย่อนยาน
ขอให้มีเกศาดำสนิท
ขอให้มีผิวงาม
และข้อสุดท้ายขอให้มีอำนาจปลดปล่อยนักโทษได้
------------
เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
กัณฑ์ทศพร เป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนที่จะจุติลงมาเป็นพระราชมารดาของพระเวสสันดร ภาคสวรรค์ พระนางผุสดีเทพอัปสรสิ้นบุญท้าวสักกะเทวราช สวามีทรงทราบจึงพาไปประทับยังสวนนันทวันในเทวโลก พร้อมให้พร 10 ประการ คือ
ให้ได้อยู่ในปราสาทของพระเจ้าสิริราชแห่งนครสีพี
ขอให้มีจักษุดำดุจนัยน์ตาลูกเนื้อ
ขอให้มีคิ้วดำสนิท
ขอให้พระนามว่าผุสดี
ขอให้มีโอรสที่ทรงเกียรติยศเหนือ กษัตริย์ทังหลายและมีใจบุญ
ขอให้มีครรภ์ที่ผิดไปจากสตรีสามัญ คือแบนราบในเวลาทรงครรภ์
ขอให้มีถันงามอย่ารู้ดำและหย่อนยาน
ขอให้มีเกศาดำสนิท
ขอให้มีผิวงาม
และข้อสุดท้ายขอให้มีอำนาจปลดปล่อยนักโทษได้
------------
เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
กัณฑ์ทศพร เป็นกัณฑ์ที่พระอินทร์ประสาทพรแก่พระนางผุสดี ก่อนที่จะจุติลงมาเป็นพระราชมารดาของพระเวสสันดร ภาคสวรรค์ พระนางผุสดีเทพอัปสรสิ้นบุญท้าวสักกะเทวราช สวามีทรงทราบจึงพาไปประทับยังสวนนันทวันในเทวโลก พร้อมให้พร 10 ประการ คือ
ให้ได้อยู่ในปราสาทของพระเจ้าสิริราชแห่งนครสีพี
ขอให้มีจักษุดำดุจนัยน์ตาลูกเนื้อ
ขอให้มีคิ้วดำสนิท
ขอให้พระนามว่าผุสดี
ขอให้มีโอรสที่ทรงเกียรติยศเหนือ กษัตริย์ทังหลายและมีใจบุญ
ขอให้มีครรภ์ที่ผิดไปจากสตรีสามัญ คือแบนราบในเวลาทรงครรภ์
ขอให้มีถันงามอย่ารู้ดำและหย่อนยาน
ขอให้มีเกศาดำสนิท
ขอให้มีผิวงาม
และข้อสุดท้ายขอให้มีอำนาจปลดปล่อยนักโทษได้
------------
เวสสันดรชาดก. จาก https://www.watbuddha.org/th/maha-vessantara-jataka/
คัมภีร์ใบลานเรื่องที่นำมาศึกษาในครั้งนี้เป็นเอกสารที่เก็บรักษาไว้ที่หอจดหมายเหตุสาธารณสุขแห่งชาติ สำนักวิจัยสังคมและสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี ซึ่งได้รับบริจาคมาจากนายทองอ่อน สิทธิไกรพงษ์
คัมภีร์ใบลานเรื่อง NPH001-060 สู่ขวัญควาย เป็นใบลานขนาดสั้นเรียกว่า ใบลานก้อม สภาพเอกสารชำรุดเล็กน้อย ขอบลานขาดแหว่งแต่ไม่มีผลกระทบต่อการอ่าน ตัวอักษรชัดเจน จารด้วยตัวอักษรธรรมอีสาน ภาษาไทยถิ่นอีสาน
พิธีกรรมสู่ขวัญควาย เป็นการปลุกปลอบขวัญและกำลังใจ ตลอดจนเป็นการขอขมาโทษต่อควายที่ได้ใช้งานหนักหรือเฆี่ยนดีมาโดยตลอดในช่วงของการทำไร่ไถนาที่ผ่านมา โดยเนื้อหากล่าวถึงสิ่งของเครื่องใช้ที่ใช้ในการประกอบพิธีไปจนถึงขั้นตอนในการประกอบพิธี
------
ข้อมูลอ้างอิง “สู่ขวัญควาย : พิธีกรรม.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 14. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์, 2542: 4778-4782.
