พระอภิธรรมมัตถสังคหะ มาจากคำว่า อภิธมฺม แปลว่า ธรรมอันประเสริฐยิ่ง อตฺถ แปลว่า เนื้อความ สํ แปลว่า โดยย่อ คห แปลว่า รวบรวม เมื่อประมวลความหมายแห่งคำเหล่านี้เข้าด้วยกันแล้วก็มีความหมายว่า พระอภิธัมมัตถสังคหะ หมายถึง จิต เจตสิก รูป นิพพาน และบัญญัติ ที่พระองค์ทรงแสดงไว้ในพระอภิธรรมปิฎก 7 คัมภีร์นั้นได้ รวบรวมมาแสดงโดยย่อในปกรณ์นี้ (ข้อมูลจาก https://www.thepathofpurity.com/ระอภ-ธรรม/พระอภ-ธ-มม-ตถส-งคหะ/ปร-จเฉทท-๑/)
สมุดไทยดำเล่มนี้กล่าวถึง ชื่อยาและสูตรสมุนไพรรักษาโรค เช่น ยามหานินน้อยเป็นยากวาดซาง เอารากดินข้อ1 เปลือกน้ำเต้าเผา 1 เกล็ดปลาช่อนข้อ 1 ลูกมะแว้งต้นมะแว้งเครือ น้ำประสานทอง หัวตะไคร้หอมสะตุ เขี้ยวแรดฝนเอาน้ำ 1 ใบกะเพรา 1 พิมเสน ดีงูเหลือม ยานี้เอาเท่ากันเหล้าเป็นกระสาย ทำแท่งไว้ฝนด้วยเหล้ากวาด เป็นต้น
ว่าด้วยเรื่องความเป็นมาของกฎหมายลักษณะผัวเมีย เมื่อ “ศุภมัสดุ 1904 ศก ชวดนักษัตร เดือน 11 ขึ้น 5 ค่ำ จันทวาร” สมเด็จพระมาราธิบดีษรีจักรพรรดิราช (ชื่อที่ปรากฏในเอกสารโบราณ) มีพระราชโองการให้ตราขึ้น ระบุถึงลักษณะโทษและกำหนดบทลงโทษของชายหรือหญิงใดที่กระทำผิด เช่น ถ้าชายใดทำชู้ด้วยเมียกลางทาษี ให้ไม่ได้พระราชกฤษฏีทำ 5 ส่วน ยักเสีย 3 ส่วน 2 หญิงอันร้ายให้เอาเฉลวแปะหน้า ทัดดอกชบาแดงทั้งสองหู ร้อยดอกชบาเป็นมาลัยใส่ศีรษะใส่คอ ให้นายฉํวงตีฆ้องนำประจาน 3 วัน เป็นต้น
บันทึกด้วยอักษรไทยความว่า “พ่อบูน แม่อยู่ สร้างให้พ่อกลั่น แม่ขำ แม่แจ่ม นะปัจโยโหตุ”
บันทึกด้วยอักษรไทยความว่า “พ่อบูน แม่อยู่ สร้างให้พ่อกลั่น แม่ขำ แม่แจ่ม นะปัจโยโหตุ”
บันทึกด้วยอักษรไทยความว่า “พ่อบูน แม่อยู่ สร้างให้พ่อกลั่น แม่ขำ แม่แจ่ม นะปัจโยโหตุ”
บันทึกด้วยอักษรไทยความว่า “พ่อบูน แม่อยู่ สร้างให้พ่อกลั่น แม่ขำ แม่แจ่ม นะปัจโยโหตุ”
บันทึกด้วยอักษรไทยความว่า “พ่อบูน แม่อยู่ สร้างให้พ่อกลั่น แม่ขำ แม่แจ่ม นะปัจโยโหตุ”
บันทึกด้วยอักษรไทยความว่า “พ่อบูน แม่อยู่ สร้างให้พ่อกลั่น แม่ขำ แม่แจ่ม นะปัจโยโหตุ”
