วรรณคดีเรื่องนี้มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น เตภูมิกถา ไตรภูมิกถา ไตรภูมิวินิจฉยกถา ไตรภูมิโลกวินิจฉัย ไตรโลกวินิจฉยกถา และไตรภูมิฉบับหลวง เป็นต้น ปัจจุบันในวงการวรรณคดีเรียกว่า ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา เพื่อให้ต่างจากไตรภูมิกถาฉบับพญาลิไท ช่วงเวลาที่มีการแต่งไตรภูมิโลกวินิจฉยกถาขึ้นนั้นยังไม่พบไตรภูมิกถาฉบับพญาลิไท ทั้งสองฉบับมีเนื้อความคล้ายกัน แต่ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถามีความละเอียดมากกว่า ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถามุ่งจะอธิบายพระพุทธคุณในส่วนที่ได้ชื่อว่า “โลกวิทู” ซึ่งหมายถึงการรู้โลกของพระพุทธองค์ ได้แก่ สังขารโลก สัตตโลก และโอกาสโลก โดยแสดงละเอียดเฉพาะส่วนที่เรียกว่า โอกาสโลก ซึ่งได้แก่แผ่นดิน จักรวาลเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์โลกทั้งปวง รวมถึงดวงอาทิตย์ดวงจันทร์เนื้อความของไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา แบ่งออกเป็น 8 ภาค คือ โอกาสวินาสโลกกถา โอกาสสัณฐาหนโลกกถา นิริยโลกกถา เปตโลกกถา ติรัจฉานโลกกถา มนุสสโลกกถา เทวโลกกถา พรหมโลกกถา สภาพเอกสารชำรุดมากเหลือเพียงเล็กน้อยในส่วนที่เป็นภาพวาดเท่านั้น
ตำนานพระอุรังคธาตุ
หน้าทับเค้าระบุ “ฯı เขียนยามเมื่ออุปสมบทอยู่วัดดอนแจง ฯ ฯı หน้าทับเค้าพุทธตำนานแลท่านเหย ฯ๛๛ฯ ฯı ตัวบ่ดีสักน้อยเหมือนปูน้อยยาดหัวคันนา ฯ”, “เป็นที่ระลึก” และ “๛ฯ[กลับด้านซ้ายขวา] ครั้นว่าตายไปตกที่ร้ายขอหื้อ ฯı๛ ๛ฯ[กลับด้านซ้ายขวา] ยกย้ายขึ้นสู่ที่สูงแด่เทอะฯ๛” ท้ายลานระบุ “จบราทธนาเทศน์เท่านี้ก่อนแลท่านทั้งหลายเหย ฯı๛” หน้าทับปลายระบุ “หน้าปลายพุทธตำนานแลท่านเหยนายเหย ฯı๛ พระเวียนเขียนยามเมื่ออยู่วัดดอนแจงนี้แล ฯı๛”, “เป็นเป็นที่พระระลึก” และ “เสด็จแล้ววันจันทร์ เดือนยี่ ขึ้น ๗ ค่ำ ๓ โมงเช้า ฯı ปีวอก พระพุทธศักราชได้ ๒๔๖๗ ฯı๛”
ลานแรกด้านซ้ายมือ “หน้าต้นหนังสือพุทธตำนานแลนายเหย ๚” ท้ายลานระบุ “พุทธตำนาน นิฏฺฐิตํ กิริยาอันกล่าวยังพุทธตำนาน ปพฺพปริเจทน คำสอนอันเป็นเขตคำสอนก็แล้วเท่านี้ก่อนแล // ข้าเขียนจบเมื่อ(นา)ฬิกาตี ๒ โมงคำ เลยยังบ่เคิ่ง อยู่อีก ๑๐ ภินิง แลนายเหย // เมื่อเดือน ๑๒ แรม ๕ ค่ำ วันศุกร์แล // นายเหย ธุวํ ธุวํ ข้าแด่เทอะ // รัสสภิกขุอินทจันโท อยู่บ้านใหม่แลนายเหย //” หน้าทับปลายเป็นรู
ลานแรก ด้านซ้ายมือ “หนังสือพุทธตำนาน” ท้ายลาน ระบุ “กล่าวห้องยังคำสอนแห่งพระยาอินทาบอกไว้แก่คนทั้งหลายก็บังคมสมเร็จเสด็จแล้วเท่านี้ก่อนแลแล // สเดสดแล้วแลนายเหย จบแล้วแล นิจฺจํ ธุวํ ธุวํ // รัสสภิกขุยอดเขียนแล ยังมีพี่อินหาได้ยังใบลานมาหื้อ ผู้ข้าเขียนตัวบ่ดีสักหน้อยเหมือน ๑ ไก่เขี่ยหัวมองแลนายเหย ข้ายังบ่เคยเขียนสักคำเทื่อแล พระพี่ ทุพี่ ผู้ใดได้เล่าได้เรียน ขีดตกทัดใด นิมนต์ส้ายหื้อจิ่มเนอ เพราะว่ากำลังหัดเขียนแล นิจฺจํ ธุวํ ธุวํ // แล แล แล แล แล แล แล แล แล”
ตำนาน พระธาตุพนม เมืองนครพนม
